REFUGE PROJECT
Ιδέα - Σχεδιασμός - Επιμέλεια
Επιτόποιες in situ παρεμβάσεις στο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στον Αδάμαντα της Μήλου.
Concept-Curating of group in situ project in an abandoned WW2 German command bunker.
Συμμετοχή με οπτικοακουστική εγκατάσταση με τίτλο Παίζω «πόλεμο», μεταβλητές διαστάσεις / Participation with audio-visual installation titled Play “war”, variable dimensions
Concept-Curating of group in situ project in an abandoned WW2 German command bunker.
Συμμετοχή με οπτικοακουστική εγκατάσταση με τίτλο Παίζω «πόλεμο», μεταβλητές διαστάσεις / Participation with audio-visual installation titled Play “war”, variable dimensions
Κατάλογος έκθεσης: Refuge Project I
Περισσότερες πληροφορίες: http://refugeproject.blogspot.com/
Το
πολεμικό καταφύγιο, στον Αδάμαντα της Μήλου, κατασκευάστηκε υπό τις διαταγές
του γερμανικού στρατού κατοχής, κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Πρόκειται για μία εντυπωσιακή, δαιδαλώδη κατασκευή δώδεκα μεγάλων θαλάμων που
διακλαδίζονται δεξιά και αριστερά μίας κεντρικής αρτηρίας, κάτω από τον
σημερινό οικισμό του Αδάμαντα. Όλη αυτή η αθέατη πλευρά του νησιού που κρύβει
μνήμες μιας ιστορίας που όλοι θέλουμε να ξεχάσουμε, έρχεται σε αντίθεση με το
κυκλαδικό τοπίο του νησιού και τους παραθεριστές που το επισκέπτονται κατά
χιλιάδες την περίοδο του καλοκαιριού.
Αφορμή για την έκθεση refuge project στάθηκε ο ίδιος ο χώρος, καθώς και η έννοια του «καταφυγίου», όχι μόνο με την ιστορική του σημασία αλλά, γενικότερα, με την ανάγκη στις μέρες μας να καταφύγουμε σε ένα μη υπαρκτό χώρο, σε μια επινόηση ενός προσωπικού καταφυγίου που δημιουργεί ο καθένας χωριστά για να αισθάνεται ασφαλής και προστατευμένος.
Αφετηρία αυτής της προσπάθειας αποτέλεσε η έρευνά μας αναφορικά με την αρχική χρήση του χώρου και τις ζωντανές μνήμες μέσα από φωτογραφικό υλικό, ιδιωτικές συλλογές, αφηγήσεις – μαρτυρίες ανθρώπων του νησιού, που έζησαν την εποχή εκείνη. Το αποτέλεσμα της έρευνας αυτής το μοιραστήκαμε με άλλους 17 εικαστικούς καλλιτέχνες, που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν, «επανακατοικίζοντας» το καταφύγιο μετά από 70 χρόνια, αναδιατυπώνοντας την ανάγκη για «προστασία» από μια ενδεχόμενη απειλή, με έργα in situ.
Ο κάθε καλλιτέχνης μέσα στο διάστημα μιας εβδομάδας είχε ένα χώρο «ιδιωτικό» μέσα στο καταφύγιο, όπου εκεί εξέλιξε την αρχική ιδέα του έργου του και μοιράστηκε με τους υπόλοιπους όλη την ευθύνη της συγκατοίκησης και της συνύπαρξης, σε έναν κατά τα άλλα «ανοίκειο» χώρο. Πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν βρέθηκαν στο νησί. Η μορφολογία του ίδιου του χώρου όπως εσοχές, κρύπτες, αδιέξοδες σήραγγες, νερό και άδειες δεξαμενές, αλλά και υλικά που κάθε καλλιτέχνης έφερε μαζί του, καθώς και προσωπικά ντοκουμέντα, αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη δημιουργία των έργων.
Αφορμή για την έκθεση refuge project στάθηκε ο ίδιος ο χώρος, καθώς και η έννοια του «καταφυγίου», όχι μόνο με την ιστορική του σημασία αλλά, γενικότερα, με την ανάγκη στις μέρες μας να καταφύγουμε σε ένα μη υπαρκτό χώρο, σε μια επινόηση ενός προσωπικού καταφυγίου που δημιουργεί ο καθένας χωριστά για να αισθάνεται ασφαλής και προστατευμένος.
Αφετηρία αυτής της προσπάθειας αποτέλεσε η έρευνά μας αναφορικά με την αρχική χρήση του χώρου και τις ζωντανές μνήμες μέσα από φωτογραφικό υλικό, ιδιωτικές συλλογές, αφηγήσεις – μαρτυρίες ανθρώπων του νησιού, που έζησαν την εποχή εκείνη. Το αποτέλεσμα της έρευνας αυτής το μοιραστήκαμε με άλλους 17 εικαστικούς καλλιτέχνες, που προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν, «επανακατοικίζοντας» το καταφύγιο μετά από 70 χρόνια, αναδιατυπώνοντας την ανάγκη για «προστασία» από μια ενδεχόμενη απειλή, με έργα in situ.
Ο κάθε καλλιτέχνης μέσα στο διάστημα μιας εβδομάδας είχε ένα χώρο «ιδιωτικό» μέσα στο καταφύγιο, όπου εκεί εξέλιξε την αρχική ιδέα του έργου του και μοιράστηκε με τους υπόλοιπους όλη την ευθύνη της συγκατοίκησης και της συνύπαρξης, σε έναν κατά τα άλλα «ανοίκειο» χώρο. Πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν βρέθηκαν στο νησί. Η μορφολογία του ίδιου του χώρου όπως εσοχές, κρύπτες, αδιέξοδες σήραγγες, νερό και άδειες δεξαμενές, αλλά και υλικά που κάθε καλλιτέχνης έφερε μαζί του, καθώς και προσωπικά ντοκουμέντα, αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη δημιουργία των έργων.
Ο
επισκέπτης μέσα από αυτή την αθέατη πλευρά του νησιού, έρχεται σε επαφή με την
αναζήτηση νέων αχαρτογράφητων χώρων της πραγματικότητας, που δεν μπορούν να
φανερωθούν παρά μονάχα με εικαστικά μέσα.
Επιμέλεια - σχεδιασμός: Χατζηνικολάου Μαρία – Ανδρομάχη
The war refuge in Adamas, Melos, was
constructed under the commands of the German Occupation Army during the Second
World War. It is an impressive, complected construction consisted of twelve large
chambers, branching on both sides of an axial artery, below the today’s
settlement of Adamas. All this invisible side of the island, concealing
memories of a story we all wish to forget, comes in sharp contradiction to the
Cycladic landscape of the island and the vacationers flocking in thousands here
during the summer period.
Incentive for the Refuge Project has been
the site itself, as well as the notion of «refuge», not only in its historical
meaning but, more generally, in the sense of our today’s need to find shelter
in a non existing place, an invention of a personal refuge created by each one
of us in order to feel safe and protected.
Point of departure for this attempt has
been our investigation concerning the initial use of the place and the living memories
through the photographic material, private collections, narrations –
testimonies given by local islanders surviving from the war era.
We shared the results of this
investigation with 17 other visual artists, who were invited to participate,
«re-abiding» the refuge 70 years after, rearticulating so the need for
«protection» from a potential threat, by works in situ.
Every artist, within the span of one week,
was given a «private» cell in the refuge, where he developed the initial idea
of his work and shared with everybody else the responsibility of cohabitation
and coexistence, in an otherwise «unfamiliar» place. A considerable amount of
the materials were found on the island. The very morphology of the place, niches,
crypts, blind tunnels, water and empty tanks, as well as materials which each
artist brought with him, personal documents included, have been a decisive thrust
for the creation of the works.
The visitor, through this invisible side
of the island, comes to participate in the search for new, invisible areas of
reality, which cannot appear but through visual means.
Παίζω « πόλεμο»
Οπτικοακουστική εγκατάσταση/ διαστάσεις μεταβλητές
…Για έξι μήνες βομβαρδίζανε οι σύμμαχοι, ήταν μία καθημερινότητα οι βομβαρδισμοί… εμείς ως παιδιά το είχαμε για διασκέδαση, πηγαίναμε κάπου ψηλά βλέπαμε τα αεροπλάνα να έρχονται κι εμείς τα σκοπεύαμε με ξύλα… τόσο πολύ είχαμε εξοικειωθεί… το είχαμε για παιχνίδι, παίζαμε κι εμείς «πόλεμο», δεν είχαμε το φόβο… όταν ήρθαν την τελευταία μέρα και δεν ρίξανε τα αντιαεροπορικά τους, λέμε τελείωσε, και μπορώ να πω ότι στεναχωρηθήκαμε κι όλας που δεν θα ξαναβλέπαμε βομβαρδισμό!! Το είχαμε για γλέντι και παιχνίδι… δεν είχαμε θύματα από τους βομβαρδισμούς, ποτέ…
Μαρτυρία του Σ.
Β.
Play “war”
Audiovisual installation / dimensions variable
… The allies bombed for six months, bombings were a daily routine… we as children were even enjoying it, we would go to some high place, watch the planes coming, and taking aim at them with sticks… it was so familiar… we took it as play, and we played “war”, we had no sense of fear… when they came the last and there was no anti-aircraft response we said it’s over, and I could say even disappointed that we would not see a bombing anymore!! We thought of it as fun and play… there were no human victims from the bombings, ever…
Witness account S.V.
Φωτογραφίες
